ʻAukelenuiaʻīkū: Mokuna ʻEkolu

A pau nā mea a pau loa i ka loaʻa iā ʻAukelenuiaʻīkū, i ia wā, kau aʻela ʻo ʻAukelenuiaʻīkū i luna o ka moʻo. Hāpai aʻela ia iā ʻAukelenuiaʻīkū a kau i luna o ka lua, a hoʻi akula ka moʻo i lalo o ka lua. A hoʻi akula ʻo ʻAukelenuiaʻīkū, lālau ihola ia i ka pahu o ke akua ona, a me ka lāʻau, a hiʻi aʻela, a hoʻi akula i ka hale. Iā ʻAukelenuiaʻīkū i hiki ai i ka hale, uē maila kona makuakāne a me nā aliʻi a pau loa.

Ma ʻaneʻi e ʻike ai kākou, ua pololei nā ʻōlelo a Kapapaiākea i kāna kāne, iā ʻĪkū, no ka make ʻole o ʻAukelenuiaʻīkū i ka moʻo. Iā ʻAukelenuiaʻīkū e uē ana me nā mākua, lohe akula nā kaikuaʻana o ʻAukelenuiaʻīkū e heʻenalu ana, i kēia pihe e uē ana. Nīnau aʻela, “No wai lā kēia pihe e uē nei?” “No ʻAukelenuiaʻīkū.” A lohe nā kaikuaʻana no ʻAukelenuiaʻīkū kēia pihe e uē nei, hilahila loa lākou i ke ola hou ʻana o ko lākou pōkiʻi, o ʻAukelenuiaʻīkū. A no ko lākou hilahila, manaʻo ihola lākou e hana i waʻa kaulua a holo i ka ʻāina ʻē.

Pae akula lākou mai ka heʻenalu aku a uka, piʻi akula i ke kuahiwi. Ma kēia noho ʻana a lākou i ke kuahiwi, ʻelua mahina i hala. Ma hope o laila, piʻi akula ʻo ʻAukelenuiaʻīkū. ʻO ke kumu o ʻAukelenuiaʻīkū o ka piʻi ʻana, ʻo ke kāpili manu. A loaʻa ka manu iā ia, pūlehu ihola ia a moʻa. A iā ia e ʻai ana, hiki maila kona mau kaikuaʻana, hao aʻela i ka manu, a pau iā lākou. Nele ihola ʻo ʻAukelenuiaʻīkū. I loko o ia wā, kēnā akula ke kaikuaʻana huhū iā ʻAukelenuiaʻīkū, e hele i wai. Iā ʻAukelenuiaʻīkū e ukuhi ana i ka wai, hiki akula ua kaikuaʻana huhū lā, a papani ihola i ka waha o ka pūnāwai. A paʻa ihola ʻo ʻAukelenuiaʻīkū i lalo o ka lua wai, a make ihola.

A make ʻo ʻAukelenuiaʻīkū, hoʻi akula ua kaikuaʻana lā a hiki i kahi a nā kaikaina e noho ana. Nīnau maila ke kaikuaʻana aloha iā ia, “ ʻAuhea ko kākou pōkiʻi?” ʻĪ akula ia, “ ʻAʻole au i ʻike iā ia, ʻaʻole launa, ʻaʻole nō hoʻi ma kaʻu wahi i hele aku nei.” Ma hope o ia ʻōlelo ʻana, kū aʻela ke kaikuaʻana aloha o ʻAukelenuiaʻīkū, a huli akula. Ma kēia huli ʻana, hiki akula ia i ka hale, ʻaʻole i hoʻi ʻo ʻAukelenuiaʻīkū. Lālau akula ia i ka malo a lei aʻela i kona ʻāʻī, a uē ihola. Iā ia e uē ana, lohe akula ko lākou makuakāne ʻo ʻĪkū, nīnau aʻela, “ ʻO wai kēia e uē nei?” “ ʻO au nō, ʻo ʻĪkūmailani.” “E uē ana ʻoe i ke aha?” “E uē ana au iā ʻAukelenuiaʻīkū, ua make.” A lohe ka makuakāne, uē ihola ia.

A ma hope o kēia uē ʻana, piʻi akula ʻo ʻĪkūmailani e huli. Ma mua aʻe o kona piʻi ʻana, ʻōlelo aku ko lākou makuakāne iā ia, “I piʻi ʻoe a loaʻa ko kaikaina, e hoʻihoʻi mai ʻoe a hiki i ka hale nei.” Ma mua aʻe o ka piʻi ʻana o ʻĪkūmailani, ʻōlelo aku ia i ko lākou makuakāne, “Ē! Ke piʻi nei au. I nānā aʻe ʻoe a i ʻā ke ahi, ua loaʻa ko keiki, a i ʻā ʻole mai, ʻaʻole i loaʻa iaʻu.” A pau kāna kamaʻilio ʻana, piʻi akula ʻo ʻĪkūmailani e huli. A hiki ia i ka pūnāwai, nānā ihola ia, ua paʻa ʻo luna i ke pani ʻia i ka pōhaku. Wehe aʻela ia i ka pōhaku, a nānā ihola i lalo o ka pūnāwai. E kū ana ʻo ʻAukelenuiaʻīkū. Ua hele a wīwī, a ua koe iki kahi hanu. Lālau ihola ʻo ʻĪkūmailani, a huki aʻela i luna, honi ihola lāua, a uē ihola. A pau ko lāua uē ʻana, hoʻā aʻela ʻo ʻĪkūmailani i ke ahi. A ʻike maila ko lākou makuakāne, manaʻo ihola ia, ua loaʻa ʻo ʻAukelenuiaʻīkū, ʻaʻole i make.

A loaʻa ʻo ʻAukelenuiaʻīkū, hoʻi maila lāua a hiki i ka hale, kahi o ko lāua makuakāne e noho ana. Lele maila ko lāua makuakāne, uē a me nā mea a pau loa. ʻO ka nui o nā lā o kēia kaʻawale ʻana, ʻewalu lā. Ma mua aʻe o ka loaʻa ʻana o ʻAukelenuiaʻīkū, ua paʻa ka waʻa kaulua o nā kaikuaʻana i ke kāpili, ua mākaukau e holo, ua lana i loko o ke kai. Ma kēia ola hou ʻana o ʻAukelenuiaʻīkū, ua lohe ua kaikuaʻana huhū lokoʻino nei ē, ua hoʻi mai ʻo ʻAukeleniaʻīkū, a nona kēia mākena e uē ʻia mai nei. No laila, kēnā aʻela ia e hoʻomākaukau ka holo, e kahu ke ō, a e ʻeʻe i luna o ka waʻa kaulua.