Ka Makani Kaili Aloha
Ka Makani Kaili Aloha
O ka makani kaili aloha, he makani kaulana ia no kapahulu, Maui, he makani i holo i ke mele, a he makani no hoi i kaulana mai ke au kahiko mai a hiki no i keia la.
Ma ka manao maolio keia mau huaolelo, me he mea la, e hoike okoa mai ana, i ke kailiia ana o ke aloha e ka makani; o ka mea pololei no nae ia, a penei kahi moolelo pokole no ke kumu o ke kapaia ana o ka inoa “Ka Makani Kaili Aloha:”
I loko o kela au koliʻuliʻu i hala, e noho ana kekahi kanaka opio no Kipahulu, he kanaka makemake ole ia e na wahine, nolaila ua noho oia me ka loaa ole o kana wahine, elike me ka nui ae o na kanaka opio o kona mau makahiki.
He lawaia ka oihana o keia kanaka opio, i kekahi la, no kela makemake no iloko ona, e loaa he kokoolua nona no keia noho kino ana, kii aku la oia i kana hokeo lawaia, he ipu pohue, a lawe mai la, ma kana wahi o ka waiho ana.
Wehe ae la oia i ke poʻi o ka hokeo lawaiʻa a hamama, alaila hoomaka iho la e kamailio i kekahi mau olelo kaukau, o ka manao nui o ua mau olelo nei, o ia keia:
“Ke hookuu nei au ia oe e kuu hokeo lawaiʻa i loko o ka moana kai akea na ka makani oe e lawe aku a hiki i kahi e pae ai. Ina he wahine opio ka mea e loaa ai oe, alaila lilo ka hoi oia i wahine naʻu, aka hoi i loaa oe i kekahi kanaka, i hale kipa oia noʻu, a e lilo maua i mau hoaloha ahiki i ko maua mau la hope.”
Me kela mau olelo ae la, ihookuu aku ai ua kanaka nei i ka ipu hokeo iloko o ke kai. Ua puhiia kela hokeo e ka makani, a i ka hala ana o kekahi manawa mahope mai, ua pae mai la ua ipu hokeo nei, ma kapakai o Waikiki, me ka loaa ana i kekahi kaikamahine opio uʻi.
Ua hoihoiia kela hokeo i kona hale e malama ai, o ka mea apiki nae mahope mai, o ia no ka ulu koke ana ae o ka makemake iloko ona e holo no Maui. Ke hoonalonalo la oia, e pau ae kela makemake, aole nae he pio iki, a o ka hopena i keia, o ia no kona holo iʻo ana no Maui.
Ma Lahaina, i na ulu o Lele kona wahi o ka hoea mua ana aku; aole nae oia i noho ma kela wahi. Oiai aia no ke kono mau la ka makemake e hoomau aku i ka hele na nomua; nolaila ua hoomau oia i ka hele ana, ahiki wale no i kona hoea ana i Kipahulu.
O ka mea kupaianaha nae, ma kela hoea ana aku, o ia no kona halawai ana me ke kanaka opio nana ka hokeo lawaiʻa i loaa ai iaia; ua hookipaia oia e kela kanaka ma kona hale; a o ka hopena i ikeia mahope mai, o ia no ka lilo ana o keia wahine opio i wahine na kela kanaka.
Nolaila o kela huli ana aku a ka wahine opio o Waikiki, ahiki i ka loaa ana o kana kane i Kipahulu, Maui, pela iho la i kapaia ai “Ka Makani Kaili Aloha.” O ia hoi, na ka makani i lawe mai ka makemake o ke kanaka opio lawaiʻa ahiki i ke kailiia ana o ke aloha o kela wahine opio, a lilo iaia.
WAAWAAIKINAAUPO AME WAAWAAIKI NAAUAO
O ka mua o Waawaaikinaauao, o ka muli o Waawaaikinaaupo. Hookahi o laua makuakane a hookahi makuahine. O ka laua hana o ke kapili manu.
Mamua ae o ka laua pii ana e kapili manu, olelo aku la ke kaikuaana i ke kaikaina penei:
“Ina kaua e pii i ke kapili manu, a i loaa ka manu ia oe ua puka ka ihu, o kaʻu manu ia, mai lawe oe. Hoihoi mai oe naʻu ia, o ka manu puka ole ka ihu, nau ia” ae aku la no hoi ke kaikaina.
Ia manawa pii laua i ke kapili manu, a loaa ka manu, ua puka ka ihu, haawi no i ke kaikuaana. Pela no ko laua hana mau ana, a nele loa o Waawaaikinaaupo i ka manu. Pau loa i kona kaikuaana lokoino, aloha ole, a nolaila, ua kapaia ko laua mau inoa mamuli o ka laua mau hana.