No Hema

No Hema

ʻO Hema i hōʻike ʻia aʻela, he aliʻi ʻo ia no Maui. ʻO kona makuakāne, ʻo ia ʻo ʻAikāne, e like me ka mea i ʻike ʻia ma ke kūʻauhau i hōʻike ʻia aʻela.

Ma ke kūʻauhau i hōʻike ʻia aʻe nei ʻo Hina hānaiakamalama, ʻo ia ka makuahine o Hema a me Puna.

ʻO kēia wahine ʻo Hina, ʻo ia nō ʻo Lono-moku i lele ai mai Hawaiʻi aku nei a komo i loko o ka mahina.

He moʻolelo i ʻike nui ʻia a i kamaʻāina nō hoʻi i ka poʻe kahiko e ola nei i kēia wā, ka moʻolelo ʻo Lono-moku. No ko Hina kaea i ka hana ʻino mau o nei mau wahi keiki, ʻo ia ʻo Puna a me Hema, no laila, ua lele ʻo ia i luna o ka mahina.

A ma kona wā i lele aʻe ai, ua hopu akula kāna kāne ʻo ʻAikanaka a paʻa ma ka wāwae o ka wahine. Akā, no ka ikaika loa o kā Hina lele ʻana, pēlā pū hoʻi me ka ikaika o kā ʻAikanaka huki ʻana iho i ka wāwae o ka wahine, ua moku ihola ka wāwae o ka wahine, a lele muʻumuʻu akula ʻo Hina a komo i loko o ka mahina.

Ua kapa ʻia ʻo ia ʻo Lono-muku. ʻO ia ka mea i kapa ʻia ai kekahi pō ma ka Helu Hawaiʻi ma nā kaulana mahina ʻo Muku, no ka muʻumuʻu ʻana o ka wāwae o ka wahine, ua moku ihola ka wāwae o Hina. A he pō kau ʻole ʻia nō hoʻi e ka mahina ma ka helu Hawaiʻi.

Ua hōʻike ka moʻolelo Hawaiʻi kahiko, ua hānau ʻia ʻo Hema ma Hawaiʻi-kua-uli, i Kaʻuiki, ma Hāna Maui. He ʻelua āna wahine, ʻo Luamehekoa: (ʻo ia nō ʻo Luamaheau) a me Luamahahoa, ʻo ia hoʻi ʻo Luamahahoia, a ʻo ʻUlamakahoa kekahi inoa.

ʻO kēia wahine ʻelua no uka ia o ʻĪao i Wailuku, a ʻo ia ka makuahine o Kahaʻi[k].

Ua hōʻike ʻia aʻe nei ʻo ʻAikāne kekahi inoa o ka makuakāne o Hema me Puna; a ʻo ʻAikanaka hoʻi kekahi inoa.  ʻO ka inoa mua, ʻo ia ka inoa i kapa mua ʻia ai ʻo ia, e kona mau mākua; a ʻo ka inoa hope, ma muli o ka moku ʻana o ka wāwae o Hina, kāna wahine, i ka lele ʻana i loko o ka mahina.

Eia iho ke “mele Koʻihonua” i pili iā Hema

Mele Koʻihonua no Hema.

  1. ʻO Hema a ʻAikāne
  2. Ke aliʻi o Kaʻuiki
  3. I hānau nō i Hawaiʻi-kua-uli
  4. I Kapueokahi—
  5. I ka lulu, i ka laʻi,
  6. I ka makani kahi ʻaoʻao
  7. I Punahoa lā ke ewe
  8. Ka ʻaʻa i Kawalakiʻi
  9. O Kuakaha ka piko
  10. Ka piko o ke aliʻi.
  11. Lawea i luna i Māpuʻena.
  12. He aliʻi no Kaihalulu i Mokuhano
  13. I Wānanaʻīkū kahua
  14. He kahua ʻolina na Hema
  15. ʻimi a loaʻa ka wahine
  16. ʻO Luamaheau; ʻo Luamahahoa ia
  17. Loaʻa ʻo Kahaʻi ke koʻi ʻula a Hema
  18. Kauhua hoʻokahi ka malama
  19. Kaʻa i ka ʻīloli ʻalua
  20. ʻOno i ka hinalea ʻakolu,
  21. ʻAhā, ʻalima, ʻaono ka malama
  22. Holo Hema i Kahiki
  23. Kiʻi i ka ʻApe-ʻula
  24. Loaʻa Hema lilo i ka ʻĀʻaia
  25. Hāʻule i Kahiki i Kapakapaua
  26. Waiho ai i Ulupaʻupaʻu
  27. I laila nā maka o Hema.

Eia ma kēia mele koʻihonua; ʻike hou ʻia kekahi hele hou ʻana o ko Hawaiʻi nei poʻe i Kahiki. Ke hōʻike nei ke mele, ua holo ʻo Hema i Kahiki i kiʻi i ka ʻape- ʻula. I kiʻi ʻo ia i kēia mea i Kahiki i “pālala” no kāna keiki, no Kahaʻi, ka mea o ke mele e hōʻike nei, he “koʻi-ʻula” ia na Hema.

I nei holo ʻana o Hema i Kahiki, ua make ʻo ia i ka ʻĀʻaia, kapa ʻia i kekahi wā, Ke ʻāʻaia-nuke-a-Kāne. He manu kēia ʻĀʻaia; a na kēia manu i pōʻalo i nā maka o Hema a waiho ʻia ai i ʻUlupaʻupaʻu.